Grusza

Grusza (Pyrus L.) jest drzewem owocowym z rodziny różowatych. Znanych jest około 60 gatunków tego rodzaju, a z nich ponad 30 w ZSRR. Najważniejsze gatunki gruszy, od których pochodzą odmiany uprawne, to: grusza pospolita Plon najlepszych odmian wynosi około 5 t z 1 ha, a czasem dochodzi do 1 t z jednego drzewa. W uprawie drzew ziarnkowych zajmuje w ZSRR drugie miejsce po jabłoni. Uprawa gruszy była znana na 1000 lat przed naszą erą. Z du­żych lasów dzikich grusz — ujętych w zbiorowy gatunek „grusza śnieżna” — czerpano materiał przy udomawianiu gruszy w rejo­nie Morza Śródziemnego. Europa Zachodnia przejęła uprawę gruszy z rejonu Morza Śród­ziemnego (najprawdopodobniej z Peloponezu, który w II w. n. e. nazywano krajem grusz). Resztki gruszy znaleziono w budowlach palowych Włoch i Szwajcarii. Niewątpliwe są zasługi Francji i Belgii w otrzymaniu ogromnego zachodnioeuropejskiego asorty­mentu odmian gruszy. W Azji Środkowej, Gruzji i na Ukrainie uprawiano gruszę od niepamiętnych czasów. W XVI w. uprawiano ją już w okolicach Moskwy. Za czasów Piotra I sprowadzono grusze zachodnioeuropejskie. Na Krymie zaczęto je uprawiać na początku trzydziestych lat XIX w. Owoce grusz uprawnych i dzikich jadane są na surowo, w po­staci suszu i przerobów: cykat, konfitur, powidła, zagęszczonego soku, pastiły, kompotów, kwasu, perry (odpowiednik cydru) i esencji. Suszone nasiona stanowią namiastkę kawy. Owoce odmian europejskich zawierają średnio 80% wody, 10,4% cukrów, 0,3% kwasów, 0,03% garbników, 2,6% celulozy, 0,4% sub­stancji azotowych, 0,35% popiołu, witaminy A, B_lf C. Gruszki ustępują jabłkom pod względem ogólnej zawartości cukrów, ale w związku z małą zawartością kwasów wydają się słodsze. Nasiona gruszy zawierają od 12 do 24% tłuszczu. Czerwonawo-brązowe drewno gruszy jest wysoko cenione w przemyśle meblarskim, a pokryte czarnym lakierem stanowi najlepszą imitację hebanu. Używane jest również do wyrobu instrumentów. W lecznictwie ludowym odwar z suszonych gruszek zalecany jest przy gorączce, kaszlu i biegunce, przy czym największym działaniem wstrzymującym odznaczają się owoce dzikich grusz, zawierające do 20% garbników. Sok i odwary z owoców stosowane są jako środek moczopędny i zalecane przy kamicy moczowej.