Hyzop lekarski

Hyzop lekarski jest wieloletnim półkrzewem z rodziny wargowych, uprawianym w Europie Południowej i Środkowej, Indiach (Kaszmir), w ZSRR — w Estonii, na południu części europejskiej, na zachodnim Zakaukaziu i w Azji Środkowej. Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego.
Wysokość roślin 20—60 cm. Korzeń palowy, zdrewniały. Łodygi czworokanciaste. Liście naprzeciwległe, prawie siedzące, lancetowate lub równocząsteczkowe. Kwitnienie w lipcu — sierpniu. Kwiaty w pachwinach liści zebrane po 3—7 w nibyokółki, skupione na szczycie w jednostronny pozorny kłos. Korona dwu- wargowa, niebieska, fioletowa, rzadziej różowa lub biała. Pręcików 4, słupek 1 z szyjką w górze rozszczepioną na połowę. Owocowanie w sierpniu. Owoc — rozłupnia rozpadająca się na 4 roz-
łupki niewyraźnie trójgraniaste, ciemnobrunatne lub brunatno- czarne. Masa 1000 rozłupek 0,9 g.
Świeże i suszone liście oraz kwiaty mają przyjemny zapach i gorzkokorzenny smak; używa¬ne są na przyprawę do sałat, dań mięsnych i jarzynowych oraz zup. Olejek eteryczny (do 1,15%) pozyskiwany z hyzopu stosowany jest w przemyśle perfumeryjnym i dodawany do likierów.
W lecznictwie ludowym na¬par z ziela hyzopu zalecany jest jako środek wykrztuśny przy przewlekłym nieżycie os¬krzeli, astmie oskrzelpwej, scho¬rzeniach przewodu pokarmowe-
Rys. 43. Hyzop lekarski: 1 — kwit¬nący wierzchołek rośliny, 2 — kwiat
go, a także jako środek przyspieszający gojenie się ran, moczo¬pędny, wiatropędny i pobudzający. Ponadto naparu używa się do płukania gardła i przy nadmiernej potliwości. Ziele stosowane jest również w homeopatii.
Hyzop rozmnaża się przez dzielenie roślin lub z nasion (ilość wysiewu 6—8 kg na 1 ha, głębokość siewu 0,3—0,5 cm). Hyzop przeznaczony do produkcji olejku eterycznego lub na suszenie zbiera się na początku kwitnienia, a na przyprawę — w ciągu całego lata.